1-جهتیابی با خورشید
خورشید صبح تقریباً از سمت شرق طلوع میکند، و شب تقریباً در سمت غرب غروب میکند.
2-جهتیابی با سایهٔ چوب(شاخص)
وقتی سایهٔ شاخص به حداقل اندازهٔ خود میرسد(در ظهر شرعی)، این سایه سمت جنوب را نشان میدهد
3-جهتیابی با ساعت عقربهدار
ساعت مچی معمولی (آنالوگ، عقربهای) را به حالت افقی طوری در کف دست نگه میداریم که عقربهٔ ساعتشمار به سمت خورشید اشاره کند. در این حالت، نیمسازِ زاویهای که عقربهٔ ساعتشمار با عدد 12 ساعت میسازد (زاویهٔ کوچکتر، نه بزرگتر)، جهت جنوب را نشان میدهد. یعنی مثلاً اگر چوبکبریتی را [به طور افقی] در نیمهٔ راه میان عقربهٔ ساعتشمار و عدد 12 ساعت قرار دهید، به طور شمالی-جنوبی قرار گرفتهاست.
4-جهت یابی با درخت
خم بودن تنه ی درختان جنگل به یک جهت جنوب را به ما نشان می دهد (سمت کوژ جنوب را نشان میدهد )این روش بسیار تقریبی است و به هیچ عنوان جنبه عمومی ندارد.
خزه زدن و یا پوسیده بودن یک طرف از اکثر درختان جنگل جهت شمال را به ما نشان می دهد (سمت خزه زده شمال است .این روش بسیار تقریبی است و به هیچ عنوان جنبه عمومی ندارد ).
اگر مقطع درخت بريدهشدهاى را نگاه کنيد، تعدادى دواير هم مرکز را مشاهده خواهيد کرد. که هر يک از آنها نشان يکسال عمر درخت ميباشد. درختى که بطور دائم آفتاب به تنهاش بتابد، دايرههاى نشاندهنده عمر آن درخت در يک سمت به هم نزديکتر شده و در سمت ديگر از هم دور خواهند بود. سمتى که دوايرش از هم دورتر هستند، سمت جنوب است (بعلت تابش زياد آفتاب و رشد بيشتر آن) و سمتى که دوايرش بهم نزديکترند، سمت شمال ميباشد. لازم به يادآورى است که در نيمکره جنوبى سمتها عکس اين وضعيت خواهد بود.
5-نحوه تشخیص صحیح جهت قبله:
جهتيابي قبله از جمله مهمترين فعاليتهاي منجمان مسلمان در طول تاريخ بوده است. هفتم خرداد ماه و بيست و پنجم تيرماه بهترين زمانها براي يافتن جهت دقيق قبله با استفاده از تابش خورشيد است.
در اين دو روز خورشيد در ساعتي خاص (ظهر شرعي) به سمت الراس خانه كعبه در مكه معظمه ميرسد که علاقمندان مي توانند با قرار دادن شاخصي در زمين و با امتداد خلاف جهت سايه، براي شناخت جهت صحيح قبله اقدام كنند.
به دليل انحراف 23.5 درجهاي زمين در فضا، تابش خورشيد در طول سال از عرض جغرافيايي 23.5 درجه جنوبي به صورت عمود تابش ميکند و به همين شکل تا 23.5 درجه عرض شمالي پيش ميرود و دوباره اين تابش عمود به سمت مدار جنوبي باز ميگردد. در اين مسير رفت و برگشت، تابش خورشيد دو بار در دو روز 7 خرداد و 25 تير ماه - در هنگام ظهر شرعي بر شهر مکه عمود ميشود. در اين زمان خورشيد بر عرضهاي ديگر از جمله عرض جغرافيايي کشور ايران مايلتر ميتابد. بنابراين مثلا در هنگام ظهر شرعي به وقت مکه به دليل تابش عمود خورشيد، اجسام هيچ سايهاي در اين شهر نميسازند، اما در ايران اجسام داراي سايه خواهند بود.
اگر در زمان ياد شده يعني روز هفتم خرداد ماه به هنگام ظهر شرعي شهر مکه - حدود ساعت 13 و 48 دقيقه به وقت ايران - ميله يا تکه چوب صافي را به طور کاملا عمود در زمين فرو کنيم، خواهيم ديد که سايهاي بر روي زمين ايجاد ميکند که هم راستا ولي خلاف جهت شهر مکه است به دليل اينکه خورشيد از سمت شهر مکه ميتابد.
پس اگر در راستاي سايه و رو به سوي خورشيد يعني در خلاف جهت سايه بايستيم، دقيقا در جهت قبله ايستادهايم چون در آن زمان خورشيد دقيقا بر فراز شهر مکه به صورت کاملا عمود قرار گرفته است.
در واقع ميتوان گفت عمود شدن تابش خورشيد بر شهر مکه بهترين فرصت براي تعيين جهت قبله در شهرهاي مختلف کشورمان است.
6-پيدا نمودن شمال حقيقي توسط ستاره ها
•در هنگام شب كه آسمـان صـاف است از يـك مجمــوعـه هفـت ستــاره اي بـه نـــام دب اكبر استفاده مي كنيم. شكل اين هفت ستاره به صورت يك ملاقه است كه هـر گاه فاصله دو ستاره سر آن را پنج برابر امتـداد دهيم به ستاره قطبي مي رسيم
7-جهت یابی به وسيله هلال ماه
حرکت ظاهری ماه در آسمان از شرق به غرب است.
•هميشه هـلال ماه در نيمـه اول ماه تحدبش ( برجستگي ) آن به سمـت غرب و در نيمه دوم ماه به سمت شرق مي باشد.
8-جهت یابی به کمک لانه مورچه ها
یكی دیگر از روش های جهت یابی كه به كماندوها آموزش داده می شود جهت یابی از روی لانه مورچه هاست. مورچه های بزرگ بیابان معروف به مورچه خاكی یا خر مورچه یا مورچه گاز گیر (در لحجه های مختلف ) می توانند بسیار مفید باشند. با تعقیب كردن یكی از آن ها تا لانه شان بروید و ورودی آن را پیدا كنید. لانه این مورچه ها سوراخ شان اكثرا رو به شمال است. یعنی متمایل به شمال است. علت آن هم نتابیدن مستقیم نور آفتاب به داخل لونه شان است.
روش دیگر از روی لانه مورچه های سرخ است. اگر لانه ای از مورچه های سرخ پیدا كردید به جهت سوراخ آن اعتماد نكنید بلكه لانه را بدون تخریب قسمت های زیرین بكنید. اگر توانستید حفره ای را كه لاروهای مورچه قرمز در آن نگهداری می شوند پیدا كنید به فاصله 50 سانت اطراف آن را كنده و سعی كنید دومین محل نگهداری لارو ها را پیدا كنید. اگر هر دو محل متعلق به 1 لانه باشند محل این 2 قسمت نگهداری لارو ها در امتداد شمال جنوب است. یعنی اگر خطی را بین 2 محل نگهداری رسم كنید آن خط امتداد شمال جنوب را نشان می دهد.
8-جهت یابی به وسیله گورستان مسلمین
نوشته های روی سنگ قبر(از راست به چپ)که جمله تمام شده و آماده برای نوشتن خط بعد می شویم رو به جنوب است.
9-جهت یابی به وسیله دیوار
آن طرف از دیوار که ریختگی دارد رو به شمال است اگر هر دو طرف دیوار ریختگی داشت آن طرف از دیوار که خاک مرطوب تری دارد سمت شمال است.
10-جهتیابی به وسیله رودخانهها
بسیاری از رودها و نهرها در نیمکرهٔ شمالی زمین رو به جنوب سرازیرند، یعنی رو به استوا. این روند عمومی رودهاست، ولی همیشه درست نیست. مثلاً رود نیل -که تماماً در نیمکرهٔ شمالی است- به سوی شمال جریان دارد و به مدیترانه میریزد.
نظرات شما عزیزان:
برچسبها: روش های جهت یابی
.: Weblog Themes By Pichak :.